Μεγάλο μυστικό: Ο άνθρωπος είναι ο απόλυτος οικονομικός πόρος

Human resources το λένε οι αγγλοσάξωνες. Ανθρώπινοι πόροι. Κυνισμός μαζί και ακριβολογία.

Ο άνθρωπος είναι πόρος. Με την οικονομική έννοια. Μάλιστα είναι ο απόλυτος οικονομικός πόρος. Χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου κανένας φυσικός πόρος δεν μπορεί να έχει ή να αποκτήσει αξία. Ο άνθρωπος και η....
ανθρώπινη εργασία είναι ο απαραίτητος όρος και ο καταλύτης που μεταμορφώνει τους φυσικούς πόρους, όπως τα μεταλλεύματα και τα ορυκτά, τα χωράφια και τις σοδειές, την ξυλεία των δασών, το νερό των ποταμών, την πέτρα την ίδια, σε κάτι με αξία. Σε πλούτο.

Οι πόλεμοι, μικροί και μεγάλοι, δεν γίνονται μόνο για τους φυσικούς πόρους. Γίνονται βασικά για την κυριαρχία πάνω σε μεγάλους πληθυσμούς ανθρώπων. Ουσιαστικά όλη η παγκόσμια διαμάχη ιστορικά έχει μία και μόνη επιδίωξη. Την κυριαρχία επί ανθρώπων. Ολα τα άλλα είναι άχρηστα και ασήμαντα χωρίς τους ανθρώπους που μεταβάλλουν την πέτρα ή το ορυκτό σε κάτι χρήσιμο. Σε αξία και πλούτο.

Το ίδιο το χρήμα, ιδίως στις νεότερες μεταλλάξεις του σε ένα απλό χαρτονόμισμα χωρίς αντίκρυσμα σε κάτι άλλο, έχει ελάχιστη αξία χωρίς ανθρώπους που να μοχθούν για να δώσουν πραγματική αξία σε φυσικούς πόρους. Για τον λόγο αυτό, στο παγκόσμιο σύστημα, το χρήμα είναι κάτι που έρχεται δεύτερο. Το πρωτεύον είναι η κυριαρχία. Ο έλεγχος. Ο έλεγχος μεγάλων πληθυσμών. Διότι μόνο ο άνθρωπος είναι ο απόλυτος οικονομικός πόρος.

Αυτό που λέμε κράτος, με την σύγχρονη αλλά και την πολύ παλιά του έννοια, δεν είναι παρά ένας μηχανισμός εξουσίας στον οποίο ανήκουν οι άνθρωποι που κατοικούν μια συγκεκριμένη περιοχή. Το κράτος χρειάζεται ανθρώπους να το υπακούν. Υπηκόους. Οι άνθρωποι παράγουν τον πλούτο που το κράτος συλλέγει και διανέμει σύμφωνα με δικά του κριτήρια και λογικές.

Μέσα από αυτό το πρίσμα μπορούμε να δούμε το κράτος, από το πρώτο και αρχέγονο μεγάλο γεωργικό κράτος της αρχαιότητας ως το σύγχρονο κράτος, ως ένα αγρόκτημα εκτροφής ανθρώπων. Σαν την “Φάρμα των ζώων” του Τζωρτζ Οργουελ. Τα αγροκτήματα και οι φάρμες έχουν βέβαια ιδιοκτήτες. Το ίδιο και το κράτος. Εχει και αυτό ιδιοκτήτες. Το σύγχρονο κράτος δεν είναι μια κοινωνικοποιημένη ιδιοκτησία φυσικά.

Ιστορικά ο άνθρωπος ως οικονομικός πόρος και η σχέση του με την παραγωγή δεν παρέμεινε βέβαια σταθερή και χωρίς αλλαγές. Ούτε οι μορφές συλλογής του παραγόμενου πλούτου. Αυτό που παρέμεινε ίδιο είναι η διανομή του πλούτου. Τον πλούτο που παράγει ο άνθρωπος ως οικονομικός πόρος βασικά νέμονται οι ιδιοκτήτες του κράτους και οι βοηθοί τους. Οι ιδιοκτήτες του κράτους δεν είναι αναγκαστικά και οι κυβερνήτες του. Συχνά παραχωρούν αυτή την κοπιαστική και δευτερεύουσα εργασία σε πρόθυμους υπαλλήλους τους.

Αρχικά οι περισσότεροι ανθρώπινοι πόροι, οι άνθρωποι, ήταν δούλοι. Πρόσωπα χωρίς καμμία ελευθερία. Με ιδιοκτήτη. Ο οποίος είχε σε κάποιες περιπτώσεις δικαίωμα ζωής και θανάτου επάνω στους δούλους του. Οι δούλοι αυτοί, στα μεγάλα κράτη της αρχαιότητας αλλά και στην προχωρημένη αυτοκρατορική εποχή αγοράζονταν και πωλούνταν σε μεγάλες ποσότητες. Στην Μεσόγειο υπήρχαν τεράστιες υπεραγορές δούλων.

Υπήρχε όμως πάντα ένα πρόβλημα. Η απόδοση των δούλων. Οι δούλοι δεν είχαν κάποιο σοβαρό κίνητρο ώστε να εργαστούν αποδοτικά πέρα από ένα όριο. Αλλά και σε κάποιες ιστορικές περιπτώσεις, όπως μετά το τέλος των ρωμαϊκών κατακτήσεων, οι μεγάλοι αριθμοί δούλων που έγιναν διαθέσιμοι, δημιούργησαν και άλλα προβλήματα. Οι δούλοι ήταν τόσοι πολλοί και τόσο φτηνοί που οι ιδιοκτήτες γης τους αγόραζαν σε μεγάλες ποσότητες για την καλλιέργεια στα αγροκτήματά τους, παραμελώντας την ανάπτυξη και των εκσυγχρονισμό των γεωργικών εργαλείων. Δηλαδή η υπερπληθώρα δούλων καθυστέρησε την τεχνολογική ανάπτυξη.
Ετσι πορεύτηκε πάνω κάτω η ανθρωπότητα μέχρι τον μεσαίωνα. Αγροκτήματα εκτροφής ανθρώπων χωρίς καμία ελευθερία και κανένα δικαίωμα.

Μα το σημαντικώτερο παρέμενε πάντα η μικρή απόδοση των δούλων. Επρεπε να βρεθεί ένα κίνητρο ώστε η φάρμα των ανθρώπων να αποδώσει καλύτερα. Το κίνητρο που επιλέχτηκε ήταν να δοθεί στον δούλο περιορισμένη ελευθερία και ιδιοκτησία. Ετσι ο δούλος και η οικογένειά του συνδέθηκε με το χωράφι αναπόσπαστα. Θεωρήθηκε μέρος του κτήματος που ορίστηκε να καλλιεργεί. Πώληση και αγορά του κτήματος περιλάμβανε και τους δούλους που το καλλιεργούσαν. Ο δούλος έγινε δουλοπάροικος. Παρήγαγε από μόνος του και με δικά του τεχνικά και οικονομικά μέσα, χρησιμοποιώντας ένα κτήμα που του “ανήκε” τύποις μόνο. Απόκτησε όμως την υποχρέωση να πληρώνει βαρύ φόρο στον πραγματικό ιδιοκτήτη του κτήματος. Εναν αναλογικό φόρο πάντα. Αλλά τώρα είχε τουλάχιστον κίνητρο να γίνει πιο αποδοτικός. Οσο πιο πολύ παρήγαγε τόσο περισσότερο του έμενε. Θεωρητικά πάντα.

Αυτό το σύστημα διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων έμεινε σε ισχύ μέχρι το τέλος του μεσαίωνα και το έμπα στην βιομηχανική εποχή. Οι τελευταίοι δουλοπάροικοι στην ευρωπαϊκή ήπειρο υπήρχαν στην τσαρική Ρωσία και “απελευθερώθηκαν” με την επανάσταση των μπολσεβίκων.

Η μικρή απόδοση των δουλοπάροικων συνέχιζε να παραμένει ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Πέρα από αυτό οι αλλαγές στις συνθήκες παραγωγής από την αγροτική στην βιομηχανική οικονομία, δεν βοηθούσε στο να διατηρηθεί το παλιό σύστημα. Επρεπε να γίνει μια νέα διαρρύθμιση. Μια διαρρύθμιση που θα συνέχιζε να αποδίδει τουλάχιστον το ίδιο καλά με το παλιό σύστημα. Κρατώντας πάντα τον ανθρώπινο πόρο στην θέση του δούλου με κάποιον τρόπο. Οπως και έγινε.

Ο ανθρώπινος πόρος “απελευθερώθηκε”. Απόκτησε την ιδιότητα του πολίτη στο εθνικό κράτος. Το δε κράτος μεταμορφώθηκε και αυτό για να ταιριάζει στις νέες συνθήκες. Από την απολυταρχία πέρασε στον κοινοβουλευτισμό.

Στον ανθρώπινο πόρο δόθηκε η δυνατότητα του να έχει ιδιοκτησία πραγματικά δική του αλλά και αυτόνομη οικονομική δράση και παρουσία μέσα στην οικονομική διαδικασία. Να παράγει και να κερδίζει για τον εαυτό του και μόνο. Ελεύθερος πια από τα παλιά δεσμά. Αυτό ήταν ένα πολύ ισχυρό κίνητρο. Το οποίο κινητοποίησε τον ανθρώπινο πόρο στο να αυξήσει την αποδοτικότητα της παραγωγής του. Σε συνδυασμό με άλλα μέτρα, όπως την ελεύθερη πρόσβαση στην παιδεία και την τεχνολογία, την δυνατότητα σύστασης επιχειρήσεων, ο πλούτος που ο ανθρώπινος πόρος παράγει, είναι για πρώτη φορά τέτοιας μεγάλης έκτασης και υψηλής ποιότητας.

Οι ιδιοκτήτες του κράτους παρέμειναν οι ίδιοι. Οχι μόνοι οι ίδιοι ως οικονομική τάξη αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι οι ίδιες οικογένειες που υπήρξαν ιδιοκτήτες κρατών κατά των μεσαίωνα που συνεχίζουν, με επιγαμίες φυσικά, από την ίδια κοινωνική θέση ισχύος. Υπάρχουν υποψίες, στη σφαίρα της συνωμοσιολογίας βέβαια μέχρι να βρεθούν ιστορικές αποδείξεις, ότι η διαδοχή αυτή των ιδιοκτητών συνεχίζεται βιολογικά από την αρχαιότητα.

Αυτές οι κοσμογονικές αλλαγές της θέσης του ανθρώπινου πόρου στο σύγχρονο εθνικό κράτος καθώς και οι αναγκαίες πολιτειακές αλλαγές, έφεραν και μεγάλες αλλαγές στην συλλογή του παραγόμενου πλούτου εκ μέρους των ιδιοκτητών του κράτους. Η συγκομιδή του παραγόμενου πλούτου έγινε πιο εκλεπτυσμένη και γι’ αυτό πιο δυσδιάκριτη.

Κύριο μέσο έγινε τώρα ο άμεσος φόρος και γενικά ο φόρος. Πολύ αποδοτική συγκομιδή, και από παλιά δοκιμασμένη. Τώρα όμως μπήκε σε εφαρμογή μια πολύ μοντέρνα τεχνολογία συλλογής του παραγόμενου πλούτου. Η χρηματοπιστωτική οικονομία. Βασικά ο μισθός ως αντίτιμο για μια ορισμένη ποσότητα εργασίας. Η εργασία του ανθρώπινου πόρου έγινε και αυτή εμπόρευμα. Και καθώς οι ιδιοκτήτες του κράτους έχουν την ισχύ, καθορίζουν και την τιμή της.

Ομως το υπερόπλο της συλλογής είναι άλλο. Η πίστωση. Οι τράπεζες και τα δάνεια δηλαδή. Οι τράπεζες, ιδιωτικές (όλες οι τράπεζες είναι ιδιωτικές) και κάτω από δήθεν κοινωνικό-κρατικό έλεγχο, είναι η κατάληξη του μεγαλύτερου μέρους του παραγόμενου πλούτου των κοινωνιών, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Οι ίδιες οι τράπεζες δεν παράγουν τίποτε. Απλώς ενεργούν ως μεσάζοντες στην αναγκαία για μια χρηματοπιστωτική κοινωνία, ροή του χρήματος. Στην πίστωση. Και φυσικά πίσω από τις τράπεζες βρίσκονται οι παλιοί και οι νέοι ιδιοκτήτες του κράτους.

Αυτοί που από την αρχαιότητα καρπώνονται τον πλούτο που παράγει ο ανθρώπινος πόρος.
Συνοψίζοντας, η οικονομική διαδικασία δεν αποκαλύπτει τα μυστικά της με την πρώτη ματιά. Ο ανθρώπινος πόρος είναι ο πιο πολύτιμος οικονομικός πόρος. Η βασική διαμάχη, ιστορικά και παγκόσμια, δεν είναι για την οικονομία και τους φυσικού πόρους έτσι γενικά και αόριστα. Αλλά είναι για την κυριαρχία και τον έλεγχο του μόνου οικονομικού πόρου που έχει αληθινή αξία. Του ανθρώπινου πόρου. Του ανθρώπου. Που συνεχίζει να ζει στο “Αγρόκτημα εκτροφής ανθρώπων”.

Η κυριαρχία επί των ανθρώπων είναι το παντοτεινό ζητούμενο.

Θραξ ο Αναρμόδιος