Όταν το 30% του φυσικού αερίου της Ευρώπης προέρχεται από τη Ρωσία και η Ελλάδα εξαρτάται κατά 70%, τότε μία σοβαρή διαταραχή στη ροή θα έχει σημαντικές...
συνέπειες, μετά τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ Ε.Ε και Μόσχας, αλλά και με την Ουκρανία. Ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης, διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και ειδικός σε θέματα που αφορούν στο χώρο της Ρωσίας τοποθετεί τη χώρα μας στη ζώνη υψηλού κινδύνου και εξηγεί γιατί και πώς επηρεάζει την Ελλάδα και πως μπορεί να προλάβει δυσμενείς καταστάσεις.
Ο παρακάτω χάρτης αποκαλύπτει πόσο μεγάλη είναι η εξάρτηση τη Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, κάτι που δεν είναι άγνωστο στους υπεύθυνους χάραξης ενεργειακής πολιτικής της Ε.Ε., καθώς ήδη έχει τοποθετήσει ως πρωταρχικό στόχο την απεξάρτηση της από τη Ρωσία, με την Ελλάδα να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Όπως αναφέρει στο newmoney.gr o κ. ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης, "η κρίση στο τρίγωνο Μόσχας-Κιέβου-Βρυξελλών ενδέχεται να πλήξει και την αγορά ενέργειας. Παρότι καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές δεν έχει να ωφεληθεί από διακοπή της τροφοδοσίας της Γηραιάς Ηπείρου με ρωσικό αέριο, εντούτοις, όπως και στην περίπτωση με τις οικονομικές κυρώσεις και εν συνεχεία το ρωσικό εμπάργκο ως αντίμετρα, πολιτικές σκοπιμότητες μπορεί να επικρατήσουν έναντι του οικονομικού πραγματισμού".
Οι δύο κύριοι στόχοι της ΕΕ παραμένουν η διαφοροποίηση των προμηθευτών και η μείωση των εισαγωγών ενέργειας. Και οι δύο αυτές αλλαγές σημαίνουν τη μείωση των εισαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία και την αύξηση του ρόλου της Αθήνας στην περιφερειακή πολιτική ενέργειας, με επίκεντρο την κατασκευή των αγωγών αερίου. Η ελληνική πλευρά έχει βάλει "μπροστά" δώδεκα ενεργειακά έργα, τα οποία έχουν έχουν ενταχθεί στον κατάλογο των Ευρωπαϊκών Ενεργειακών Εργων Κοινού Ενδιαφέροντος - Projects of Common Interest (PCI) και αποτελούν προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μεταξύ αυτών είναι :
-Ο Αγωγός Ελλάδας - Βουλγαρίας μεταξύ Κομοτηνής και Stara Zagora (IGB) και αναμένεται να να συνδέσει το Ελληνικό Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου με το αντίστοιχο βουλγαρικό, με κόστος 250 εκατ. Ευρώ και δημιουργία 500 θέσεις εργασίας. Η δυναμικότητα του αγωγού, σε πλήρη ανάπτυξη θα είναι της τάξης των 5 δισ. κυβ. μέτρων.
-Αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου Τουρκίας - Ελλάδας - Αλβανίας – Ιταλίας (TAP) και είναι ο Νότιος Διάδρομος για τη μεταφορά του αερίου του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη.
-Διασύνδεση Βουλγαρίας – Ελλάδας και αφορά την κατασκευή δεύτερης διασυνδετικής γραμμής Ελλάδας - Βουλγαρίας.
-Ο πλωτός σταθμός φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη και αφορά υπεράκτιο πλωτό σταθμό υποδοχής, προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης ΥΦΑ.
-Υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου σε εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή Ν. Καβάλας. Μπορεί να αποθηκεύσει πάνω από ένα δισ. Κυβικά μέτρα αερίου και να τροφοδοτήσουν το 40% της συνολική κατανάλωσης για 90 ημέρες (Southeast Europe Energy 2014).
Η Ελλάδα και το κακό σενάριο
Η χώρα μας, όπως και πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι πάρα πολύ εξαρτημένες από τη Ρωσία, με την Ελλάδα να έχει εισόδους φυσικού αερίου από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, τα ελληνοτουρκικά σύνορα και τη Ρεβυθούσα (υγροποιημένο). Αν σε περίπτωση που γίνει διακοπή από Ρωσία "παγώνουν" οι δύο από τις τρεις είσοδοι, με την εξάρτηση να αγγίζει έως το 70%. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα εισάγει αέριο από τη Ρωσία (Gazexport) μέσω αγωγών μεταφοράς με σημείο παραλαβής τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και σε ποσότητα 2,4 δις. κ.μ. ετησίως μέχρι το 2016. Η τροφοδότηση από τη Ρωσία προς την Ελλάδα ξεκίνησε το 1996 και από την Τουρκία το 2007, ενώ οι εισαγωγές υγροποιημένου αερίου από την Αλγερία το 1999. Ενεργειακά εξαρτημένη είμαστε και από το θέμα πετρελαίου, καθώς ΕΛΠΕ και ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ έχουν ως βασικό προμηθευτή τη Ρωσία για το αργό που διυλίζουν.
Σύμφωνα με τον κ. Φίλη, "για παν ενδεχόμενο, η χώρα μας, η οποία ανήκει στη ζώνη υψηλού κινδύνου, πρέπει εγκαίρως να αναπτύξει συμμαχίες και να απαιτήσει την αλληλεγγύη των εταίρων της, για να μην υποχρεωθεί, σε συνθήκες πίεσης, να αγοράσει υγροποιημένο αέριο σε υψηλές τιμές" και προσθέτει ότι η "η επανάληψη του σεναρίου του 2009, όταν ευρωπαϊκές εταιρείες διέθεταν τις επιπλέον ποσότητες LNG, που είχαν συμβολαιοποιήσει, στην Άπω Ανατολή αντί των ευρωπαϊκών κρατών, τα οποία βρισκόντουσαν σε ανάγκη (π.χ. Βουλγαρία), αποτελεί οδηγό αποφυγής ανάλογων περιστατικών. Μάλιστα, η μειωμένη χρήση αερίου το προηγούμενο διάστημα έχει «γεμίσει» τις υπόγειες αποθήκες σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης, με επακόλουθο, να μην απαιτούνται τεράστιες ποσότητες LNG για να καλυφθεί πιθανή έλλειψη (τουλάχιστον για περιορισμένο διάστημα). Σε αυτή την περίπτωση, προτεραιότητα πρέπει να δοθεί σε χώρες που είτε έχουν σημαντική εξάρτηση από τη Ρωσία είτε δοκιμάζονται οικονομικά, με αποτέλεσμα να μην μπορέσουν να διαχειριστούν πιθανή μετακύλιση του υψηλότερου κόστους (στην αναγκαστική εξαγορά υγροποιημένου) σε βιομηχανία και καταναλωτές".
Όπως σημειώνει, ενθαρρυντικό στοιχείο αποτελεί μεν η συγκυριακή πτώση της τιμής του LNG, από την άλλη, δεν αποκλείεται συγκεκριμένοι κύκλοι να επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν πολιτικά και οικονομικά την ρευστότητα που θα προκληθεί, σπεκουλάρωντας πάνω στην αύξηση της τιμής LNG λόγω αυξανόμενης ζήτησης σε συνθήκες κρίσης. Αν, πάντως, επικρατήσει ένας στοιχειώδης ορθολογισμός όλα τα προαναφερθέντα θα παραμείνουν σενάρια".
Τι θα κάνει η κυβέρνηση, λοιπόν, αν πραγματοποιηθεί περικοπή ή διακοπή της τροφοδότησης ρωσικού αερίου μέσω του δικτύου της Ουκρανίας;
Ειδικοί αναφέρουν ότι ένα τέτοιο σενάριο θα προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στον εφοδιασμό της χώρας, ενώ θα έχει αντίκτυπο και στην οικονομία. Η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη προετοιμαστεί, καθώς η ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας πραγματοποίησε σύσκεψη για να δοθούν οδηγίες, με τη συμμετοχή των διαχειριστών όπως ΔΕΣΦΑ, ΑΔΜΗΕ, αλλά και με τη ΔΕΠΑ, ΔΕΗ και τη ΡΑΕ). Το νέο ραντεβού δόθηκε για τις 20 Αυγούστου για να επανεκτιμηθεί η κατάσταση, ενώ ύστερα από κοινοτική οδηγία για κράτη-μέλη της ΕΕ πρέπει να υποβάλλουν ειδική έκθεση μέχρι το τέλος Αυγούστου και αφορά τη διεξαγωγή stress tests εν όψει ενδεχόμενης διαταραχής του εφοδιασμού φυσικού αερίου.
Όπως είχε δηλώσει ο επίτροπος Ενέργειας κ. Γκ. Ετινγκερ στην πρόσφατη επίσκεψη του στην Αθήνα, οι χώρες - μέλη της ΕΕ είναι υποχρεωμένες να διατηρούν αποθέματα σε φυσικό αέριο κατά τουλάχιστον 30 ημέρες μπροστά, ενώ για το πετρέλαιο 135 ημέρες. Στο κακό σενάριο το σχέδιο -όπως εκείνο του 2009- προβλέπει περιορισμό των καταναλώσεων των μονάδων φυσικού αερίου και των υψηλά ενεργοβόρων βιομηχανιών. Για την αποφυγή προβλημάτων στην ηλεκτροδότηση, η οποία εξαρτάται κατά 25% προβλέπει, μεταξύ άλλων, την αύξηση εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και αν χρειαστεί θα εφαρμοστούν προγραμματισμένες διακοπές ρεύματος.
(newmoney)
συνέπειες, μετά τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ Ε.Ε και Μόσχας, αλλά και με την Ουκρανία. Ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης, διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και ειδικός σε θέματα που αφορούν στο χώρο της Ρωσίας τοποθετεί τη χώρα μας στη ζώνη υψηλού κινδύνου και εξηγεί γιατί και πώς επηρεάζει την Ελλάδα και πως μπορεί να προλάβει δυσμενείς καταστάσεις.
Ο παρακάτω χάρτης αποκαλύπτει πόσο μεγάλη είναι η εξάρτηση τη Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, κάτι που δεν είναι άγνωστο στους υπεύθυνους χάραξης ενεργειακής πολιτικής της Ε.Ε., καθώς ήδη έχει τοποθετήσει ως πρωταρχικό στόχο την απεξάρτηση της από τη Ρωσία, με την Ελλάδα να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Όπως αναφέρει στο newmoney.gr o κ. ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης, "η κρίση στο τρίγωνο Μόσχας-Κιέβου-Βρυξελλών ενδέχεται να πλήξει και την αγορά ενέργειας. Παρότι καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές δεν έχει να ωφεληθεί από διακοπή της τροφοδοσίας της Γηραιάς Ηπείρου με ρωσικό αέριο, εντούτοις, όπως και στην περίπτωση με τις οικονομικές κυρώσεις και εν συνεχεία το ρωσικό εμπάργκο ως αντίμετρα, πολιτικές σκοπιμότητες μπορεί να επικρατήσουν έναντι του οικονομικού πραγματισμού".
Οι δύο κύριοι στόχοι της ΕΕ παραμένουν η διαφοροποίηση των προμηθευτών και η μείωση των εισαγωγών ενέργειας. Και οι δύο αυτές αλλαγές σημαίνουν τη μείωση των εισαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία και την αύξηση του ρόλου της Αθήνας στην περιφερειακή πολιτική ενέργειας, με επίκεντρο την κατασκευή των αγωγών αερίου. Η ελληνική πλευρά έχει βάλει "μπροστά" δώδεκα ενεργειακά έργα, τα οποία έχουν έχουν ενταχθεί στον κατάλογο των Ευρωπαϊκών Ενεργειακών Εργων Κοινού Ενδιαφέροντος - Projects of Common Interest (PCI) και αποτελούν προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μεταξύ αυτών είναι :
-Ο Αγωγός Ελλάδας - Βουλγαρίας μεταξύ Κομοτηνής και Stara Zagora (IGB) και αναμένεται να να συνδέσει το Ελληνικό Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου με το αντίστοιχο βουλγαρικό, με κόστος 250 εκατ. Ευρώ και δημιουργία 500 θέσεις εργασίας. Η δυναμικότητα του αγωγού, σε πλήρη ανάπτυξη θα είναι της τάξης των 5 δισ. κυβ. μέτρων.
-Αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου Τουρκίας - Ελλάδας - Αλβανίας – Ιταλίας (TAP) και είναι ο Νότιος Διάδρομος για τη μεταφορά του αερίου του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη.
-Διασύνδεση Βουλγαρίας – Ελλάδας και αφορά την κατασκευή δεύτερης διασυνδετικής γραμμής Ελλάδας - Βουλγαρίας.
-Ο πλωτός σταθμός φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη και αφορά υπεράκτιο πλωτό σταθμό υποδοχής, προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης ΥΦΑ.
-Υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου σε εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή Ν. Καβάλας. Μπορεί να αποθηκεύσει πάνω από ένα δισ. Κυβικά μέτρα αερίου και να τροφοδοτήσουν το 40% της συνολική κατανάλωσης για 90 ημέρες (Southeast Europe Energy 2014).
Η Ελλάδα και το κακό σενάριο
Η χώρα μας, όπως και πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι πάρα πολύ εξαρτημένες από τη Ρωσία, με την Ελλάδα να έχει εισόδους φυσικού αερίου από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, τα ελληνοτουρκικά σύνορα και τη Ρεβυθούσα (υγροποιημένο). Αν σε περίπτωση που γίνει διακοπή από Ρωσία "παγώνουν" οι δύο από τις τρεις είσοδοι, με την εξάρτηση να αγγίζει έως το 70%. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα εισάγει αέριο από τη Ρωσία (Gazexport) μέσω αγωγών μεταφοράς με σημείο παραλαβής τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και σε ποσότητα 2,4 δις. κ.μ. ετησίως μέχρι το 2016. Η τροφοδότηση από τη Ρωσία προς την Ελλάδα ξεκίνησε το 1996 και από την Τουρκία το 2007, ενώ οι εισαγωγές υγροποιημένου αερίου από την Αλγερία το 1999. Ενεργειακά εξαρτημένη είμαστε και από το θέμα πετρελαίου, καθώς ΕΛΠΕ και ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ έχουν ως βασικό προμηθευτή τη Ρωσία για το αργό που διυλίζουν.
Σύμφωνα με τον κ. Φίλη, "για παν ενδεχόμενο, η χώρα μας, η οποία ανήκει στη ζώνη υψηλού κινδύνου, πρέπει εγκαίρως να αναπτύξει συμμαχίες και να απαιτήσει την αλληλεγγύη των εταίρων της, για να μην υποχρεωθεί, σε συνθήκες πίεσης, να αγοράσει υγροποιημένο αέριο σε υψηλές τιμές" και προσθέτει ότι η "η επανάληψη του σεναρίου του 2009, όταν ευρωπαϊκές εταιρείες διέθεταν τις επιπλέον ποσότητες LNG, που είχαν συμβολαιοποιήσει, στην Άπω Ανατολή αντί των ευρωπαϊκών κρατών, τα οποία βρισκόντουσαν σε ανάγκη (π.χ. Βουλγαρία), αποτελεί οδηγό αποφυγής ανάλογων περιστατικών. Μάλιστα, η μειωμένη χρήση αερίου το προηγούμενο διάστημα έχει «γεμίσει» τις υπόγειες αποθήκες σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης, με επακόλουθο, να μην απαιτούνται τεράστιες ποσότητες LNG για να καλυφθεί πιθανή έλλειψη (τουλάχιστον για περιορισμένο διάστημα). Σε αυτή την περίπτωση, προτεραιότητα πρέπει να δοθεί σε χώρες που είτε έχουν σημαντική εξάρτηση από τη Ρωσία είτε δοκιμάζονται οικονομικά, με αποτέλεσμα να μην μπορέσουν να διαχειριστούν πιθανή μετακύλιση του υψηλότερου κόστους (στην αναγκαστική εξαγορά υγροποιημένου) σε βιομηχανία και καταναλωτές".
Όπως σημειώνει, ενθαρρυντικό στοιχείο αποτελεί μεν η συγκυριακή πτώση της τιμής του LNG, από την άλλη, δεν αποκλείεται συγκεκριμένοι κύκλοι να επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν πολιτικά και οικονομικά την ρευστότητα που θα προκληθεί, σπεκουλάρωντας πάνω στην αύξηση της τιμής LNG λόγω αυξανόμενης ζήτησης σε συνθήκες κρίσης. Αν, πάντως, επικρατήσει ένας στοιχειώδης ορθολογισμός όλα τα προαναφερθέντα θα παραμείνουν σενάρια".
Τι θα κάνει η κυβέρνηση, λοιπόν, αν πραγματοποιηθεί περικοπή ή διακοπή της τροφοδότησης ρωσικού αερίου μέσω του δικτύου της Ουκρανίας;
Ειδικοί αναφέρουν ότι ένα τέτοιο σενάριο θα προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στον εφοδιασμό της χώρας, ενώ θα έχει αντίκτυπο και στην οικονομία. Η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη προετοιμαστεί, καθώς η ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας πραγματοποίησε σύσκεψη για να δοθούν οδηγίες, με τη συμμετοχή των διαχειριστών όπως ΔΕΣΦΑ, ΑΔΜΗΕ, αλλά και με τη ΔΕΠΑ, ΔΕΗ και τη ΡΑΕ). Το νέο ραντεβού δόθηκε για τις 20 Αυγούστου για να επανεκτιμηθεί η κατάσταση, ενώ ύστερα από κοινοτική οδηγία για κράτη-μέλη της ΕΕ πρέπει να υποβάλλουν ειδική έκθεση μέχρι το τέλος Αυγούστου και αφορά τη διεξαγωγή stress tests εν όψει ενδεχόμενης διαταραχής του εφοδιασμού φυσικού αερίου.
Όπως είχε δηλώσει ο επίτροπος Ενέργειας κ. Γκ. Ετινγκερ στην πρόσφατη επίσκεψη του στην Αθήνα, οι χώρες - μέλη της ΕΕ είναι υποχρεωμένες να διατηρούν αποθέματα σε φυσικό αέριο κατά τουλάχιστον 30 ημέρες μπροστά, ενώ για το πετρέλαιο 135 ημέρες. Στο κακό σενάριο το σχέδιο -όπως εκείνο του 2009- προβλέπει περιορισμό των καταναλώσεων των μονάδων φυσικού αερίου και των υψηλά ενεργοβόρων βιομηχανιών. Για την αποφυγή προβλημάτων στην ηλεκτροδότηση, η οποία εξαρτάται κατά 25% προβλέπει, μεταξύ άλλων, την αύξηση εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και αν χρειαστεί θα εφαρμοστούν προγραμματισμένες διακοπές ρεύματος.
(newmoney)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Γράψτε ελεύθερα την άποψη σας και ότι θέλετε χωρίς ύβρεις.