Η διατροφή των κουνελιών

Το κου­νέλι είναι ένα εκπλη­κτικό ζώο τόσο από την πλευρά της ανα­πα­ρα­γω­γι­κής του από­δο­σης όσο και από την πλευρά της ποιό­τη­τας του κρέ­α­τος που μας προ­σφέ­ρει. Γι’ αυτό πρέ­πει να...
δίνουμε στην δια­τροφή των κου­νε­λιών μας όλη την προ­σοχή και επι­μέ­λεια που τους αξίζει.
Για να δούμε την ανα­πα­ρα­γω­γική υπε­ροχή του κου­νε­λιού, ας συγκρί­νουμε μια γου­ρούνα, μια αγε­λάδα ελεύ­θε­ρης βοσκής και μια κου­νέλα. Οι τυπι­κές ανα­πα­ρα­γω­γι­κές απο­δό­σεις αυτών των τριών ζώων παρου­σιά­ζο­νται παρα­κάτω στον πίνακα 1.
Μια γου­ρούνα με βάρος 200 περί­που κιλά προ­σφέ­ρει κατά μέσο όρο δύο γέν­νες τον χρόνο και 16 συνο­λικά γου­ρου­νά­κια. Σε ηλι­κία απο­γα­λα­κτι­σμού, τα 16 αυτά ζώα ζυγί­ζουν γύρω στα 200 κιλά. Με άλλα λόγια, μια γου­ρούνα μας προ­σφέ­ρει κάθε χρόνο το 100% του βάρους της σε και­νούρ­για ζώα. Από την άλλη πλευρά, μια αγε­λάδα 500 περί­που κιλών μας προ­σφέ­ρει ένα μοσχάρι τον χρόνο που όταν φτά­σει το ένα έτος ζυγί­ζει περί­που 200 κιλά – δηλαδή η ανα­πα­ρα­γω­γική από­δοση της αγε­λά­δας είναι το 40% του βάρους της.
Μια κου­νέλα όμως με βάρος 5,5 κιλά προ­σφέ­ρει κατά μέσο όρο 4 γέν­νες τον χρόνο και συνο­λικά 30 κου­νε­λά­κια που τη στιγμή του απο­γα­λα­κτι­σμού τους ζυγί­ζουν γύρω στα 60 κιλά. Δηλαδή, η ανα­πα­ρα­γω­γική από­δοση μιας κου­νέ­λας είναι 1.100% του σωμα­τι­κού της βάρους!

Πίνα­κας 1. Σύγκριση της ανα­πα­ρα­γω­γι­κής από­δο­σης τριών ειδών ζώων
Ζώο	Γέν­νες	Νεο­γνά	Ενή­λικο βάρος	Από­δοση
Κου­νέλα (5,5 κιλά)	4	30	60 κιλά	1.100%
Γου­ρούνα (200 κιλά)	2	16	200 κιλά	100%
Αγε­λάδα (500 κιλά)	-	1	200 κιλά	40%

Αλλά η ασυ­να­γώ­νι­στη ανα­πα­ρα­γω­γική ικα­νό­τητα του κου­νε­λιού συνο­δεύ­ε­ται και από την υψηλή ποιό­τητα του κρέ­α­τός του. Το κου­νε­λί­σιο κρέας είναι λευκό, με λεπτή υφή και φίνα γεύση. Περιέ­χει λιγό­τερη πρω­τε­ΐνη από το χοι­ρινό και το κοτό­πουλο, αλλά περισ­σό­τερη από το μοσχάρι ή το αρνί. Τα εξαι­ρε­τικά αυτά χαρα­κτη­ρι­στικά του κου­νε­λιού επι­βάλ­λουν να δώσουμε ιδιαί­τερη προ­σοχή στη δια­τροφή του.
Χορ­το­νομή και pellets

Τα κου­νέ­λια προ­τι­μούν τους μικρό­τε­ρους κόκ­κους αριστερά.

Μπο­ρείτε να δια­τρέ­φετε τα κου­νέ­λια σας είτε με σανό και φρέ­σκα χορ­τά­ρια και λαχα­νικά που μαζεύ­ετε από τον κήπο σας και τα χωρά­φια ή με βιο­μη­χα­νικά παρα­σκευα­σμέ­νους κόκ­κους (pellets). Και οι δύο μέθο­δοι, εάν εφαρ­μό­ζο­νται σωστά, προ­σφέ­ρουν στα κου­νέ­λια επαρκή θρε­πτικά στοι­χεία για την αντι­με­τώ­πιση των δια­τρο­φι­κών τους ανα­γκών για συντή­ρηση, ανά­πτυξη, ανα­πα­ρα­γωγή και γαλα­κτο­φο­ρία. Πάντως, το καθη­με­ρινό πρό­βλημα θα είναι αφ’ ενός η μετ’ εμπο­δίων επι­τό­πια προ­μή­θεια χορ­το­νο­μής αφ’ ετέ­ρου το κόστος αγο­ράς των κόκ­κων. Η ιδα­νική λύση είναι ο συν­δυα­σμός χορ­το­νο­μής και συμπυ­κνω­μέ­νης τρο­φής σε κόκ­κους σε ένα οικο­νο­μικό σύστημα δια­τρο­φής που προ­σφέ­ρει πολυ­το­κία και υψηλή γαλα­κτο­φο­ρία στις κονι­κλο­μη­τέ­ρες και ταχύ­τατη ανά­πτυξη στα νεαρά κου­νέ­λια που εκτρέ­φο­νται για το κρέας τους.

Χοντρο­κομ­μέ­νος σανός και ψιλο­κομ­μέ­νος σανός. Προ­σέξτε πόσο μικρά είναι τα σωμα­τί­δια του ψιλο­κομ­μέ­νου σανού.

Οι βιο­μη­χα­νικά παρα­σκευα­σμέ­νες τρο­φές είναι ένας συν­δυα­σμός δια­φο­ρε­τι­κών συστα­τι­κών που ανα­μει­γνύ­ο­νται και καλύ­πτουν τις καθη­με­ρι­νές δια­τρο­φι­κές απαι­τή­σεις των κου­νε­λιών. Για να γίνει πιο οικο­νο­μική η εκτροφή, δεν τις χρη­σι­μο­ποιούμε μόνες τους, αλλά σε συν­δυα­σμό με τον σανό και το χορ­τάρι που μπο­ρούμε μόνοι μας να εξα­σφα­λί­σουμε τοπικά (παρα­δείγ­μα­τος χάρη, τρι­φύλλι, φύλλα μου­ριάς κ.ά.). Η τοπική αυτή χορ­το­νομή είναι πολύ καλή τροφή και καλύ­πτει τις δια­τρο­φι­κές ανά­γκες στις κου­νέ­λες που δεν κυο­φο­ρούν ή θηλά­ζουν, στους κού­νε­λους και στα ζώα που προ­ο­ρί­ζο­νται να αντι­κα­τα­στή­σουν γηραιό­τερα ζώα. Προ­ϋ­πό­θεση βέβαια είναι να βρί­σκε­ται σε σωστό σημείο ωρί­μαν­σης και να χορη­γεί­ται σε σωστούς συν­δυα­σμούς. Δυστυ­χώς, η τοπική χορ­το­νομή δεν είναι αρκετά θρε­πτική για να καλύ­ψει τις ανά­γκες σε πρω­τε­ΐ­νες, ενέρ­γεια και βιτα­μί­νες στις κου­νέ­λες που κυο­φο­ρούν ή θηλά­ζουν. Τα ζώα αυτά χρειά­ζο­νται περισ­σό­τερα θρε­πτικά στοι­χεία από αυτά που βρί­σκο­νται ακόμα και στους καλύ­τε­ρους συν­δυα­σμούς σανού και φρέ­σκων χορ­τα­ριών. Πρέ­πει να συμπλη­ρώ­νουμε την τροφή τους με συγκε­κρι­μέ­νες ποσό­τη­τες τρο­φής σε κόκκους.
Τρο­φές
Εμπο­ρικά παρα­σκευα­σμέ­νοι κόκ­κοι. Η κατάλ­ληλη τροφή για έγκυες και θηλά­ζου­σες κου­νέ­λες. Αν δεν μπο­ρείτε να βρείτε κόκ­κους (π.χ. κου­νε­λίνη) στην περιοχή σας, τότε αγο­ρά­στε ένα γενι­κής χρή­σεως μείγμα τρο­φής για ζώα και ταΐ­στε μ’ αυτό τις έγκυες και θηλά­ζου­σες κου­νέ­λες σας.
Χορ­το­νομή. Όταν μαζεύ­ετε χορ­το­νομή για τα κου­νέ­λια σας, δεν απαι­τεί­ται περισ­σό­τε­ρος χρό­νος για να δια­λέ­ξετε τα καλύ­τερα χορ­τά­ρια και λαχα­νικά – γι’ αυτό δια­λέξτε τα καλύ­τερα. Ψάξτε για νεαρά και τρυ­φερά χορ­τά­ρια και λαχα­νικά που βρί­σκο­νται στο στά­διο ανά­πτυ­ξης, όταν δηλαδή τα φυτά αυτά είναι πιο θρεπτικά.
Οι ίνες, αν και δεν προ­σφέ­ρουν πολλά θρε­πτικά συστα­τικά, είναι πολύ σημα­ντι­κές στη δια­τροφή των κου­νε­λιών. Διευ­κο­λύ­νουν τη διέ­λευση των τρο­φών από το γαστρε­ντε­ρικό σύστημα των κου­νε­λιών και είναι απα­ραί­τη­τες για τη σωστή λει­τουρ­γία του τυφλού εντέ­ρου. Η βασική πηγή ινών για τα περισ­σό­τερα κου­νέ­λια είναι το τρι­φύλλι. Όσο περισ­σό­τερο αυξά­νε­ται το ποσο­στό ινών σε ένα μείγμα τρο­φής, τόσο μειώ­νο­νται τα ενερ­γειακά επί­πεδα και το αντί­στροφο. Ρόλο παί­ζει επί­σης το μήκος των ινών που χορη­γού­νται στα κου­νέ­λια – δηλαδή αν είναι μακριές ή ψιλο­κομ­μέ­νες. Οι ψιλο­κομ­μέ­νες ίνες μπο­ρούν να δια­κό­ψουν τον δια­χω­ρι­σμό των δια­λυ­τών και μη δια­λυ­τών σωμα­τι­δίων στο πεπτικό σύστημα των κου­νε­λιών και αυτό να οδη­γή­σει σε από­φραξη του τυφλού εντέ­ρου με ένα υλικό που μοιά­ζει με λάσπη. Συμπέ­ρα­σμα: Όταν δίνετε τρι­φύλλι ή άλλο σανό στα κου­νέ­λια σας, μην το ψιλο­κό­βετε πολύ.
Αλάτι. Είναι καλό να αφή­νετε λίγο αλάτι μέσα σε κάθε κλουβί κου­νε­λιών. Το αλάτι είναι πολύ σημα­ντικό τρό­φιμο και χωρίς επαρ­κείς ποσό­τη­τες αλα­τιού στη δια­τροφή τους τα νεαρά κου­νέ­λια δεν μεγα­λώ­νουν σωστά, οι θηλά­ζου­σες κου­νέ­λες δεν παρά­γουν αρκετό γάλα για τα νεο­γνά τους και οι κού­νε­λοι δεν είναι πολύ καλοί στην αναπαραγωγή.
Νερό. Πάντοτε πρέ­πει να βάζετε καθαρό, φρέ­σκο νερό μπρο­στά στα κου­νέ­λια σας. Χωρίς νερό, οι θηλά­ζου­σες κου­νέ­λες δεν παρά­γουν αρκετό γάλα και τα νεαρά ζώα σε ανά­πτυξη δεν τρώνε αρκετή τροφή ώστε να μεγα­λώ­νουν όσο γρή­γορα θα έπρεπε.
Πώς να ταΐ­ζετε τα ζώα σας

Θηλά­ζου­σες κου­νέ­λες και νεο­γνά. Μετά τον τοκετό, αρχί­στε να δίνετε καθη­με­ρινά στην κου­νέλα 115 με 170 γραμ­μά­ρια τρο­φής σε κόκ­κους (pellets) και βαθ­μιαία αυξή­στε την ποσό­τητα έως ότου μέσα σε μια εβδο­μάδα η κου­νέλα θα τρώει όσα pellets θέλει. Κανο­νικά, οι κου­νέ­λες μέχρι να γίνουν τριών εβδο­μά­δων τα κου­νε­λά­κια τρώνε 230 μέχρι 450 γραμ­μά­ρια τη μέρα. Η ποσό­τητα που τρώει καθη­με­ρινά η κου­νέλα εξαρ­τά­ται από το μέγε­θός της (αν ανή­κει δηλαδή σε μεσαία ή μεγάλη ράτσα κου­νε­λιών) και τον αριθμό των νεο­γνών της. Μετά από τις τρεις εβδο­μά­δες, η κου­νέλα και τα μικρά της κατα­να­λώ­νουν καθη­με­ρινά μέχρι 1.350 γραμ­μά­ρια pellets). Αν όμως παράλ­ληλα δίνουμε στην κου­νέλα φρέ­σκια, τρυ­φερή χορ­το­νομή, η καθη­με­ρινή κατα­νά­λωση τρο­φής σε κόκ­κους θα είναι περί­που η μισή, και συγκε­κρι­μένα 115 με 230 γραμ­μά­ρια τις πρώ­τες τρεις εβδο­μά­δες και 680 γραμ­μά­ρια μετά την τρίτη εβδο­μάδα. Αμέ­σως μετά τον απο­γα­λα­κτι­σμό, η τροφή σε κόκ­κους πρέ­πει να μειω­θεί σε 55 με 85 γραμ­μά­ρια καθη­με­ρινά κι αυτό να συνε­χι­στεί μέχρι να λήξει η γαλακτοφορία.
Ώρι­μοι αρσε­νι­κοί και κου­νέ­λες σε ανά­παυση. Τα ζώα αυτά πρέ­πει καθη­με­ρινά να έχουν ελεύ­θερη πρό­σβαση σε φρέ­σκια χορ­το­νομή. Εάν όμως τα χορ­τά­ρια και τα λαχα­νικά που τους χορη­γού­νται είναι κακής ποιό­τη­τας και ξηρά, τότε πρέ­πει να έχουν ένα συμπλή­ρωμα 30 με 60 γραμ­μα­ρίων τρο­φής σε κόκ­κους καθη­με­ρινά παράλ­ληλα με τη χορ­το­νομή τους. Για να συνε­φέ­ρουμε πολύ παρα­γω­γι­κές κου­νέ­λες (δηλαδή κου­νέ­λες πολύ­το­κες και με νεο­γνά μεγά­λου βάρους), ίσως είναι ανα­γκαίο να τους χορη­γούμε πάνω από 30 με 60 γραμ­μά­ρια pellets. Σ’ αυτές τις περι­πτώ­σεις, ο μόνος κρι­τής είναι τα μάτια και τα χέρια σας. Παρα­κο­λου­θήτε τακτικά την κου­νέλα και σηκώ­νετέ την κάθε τόσο για να δείτε αν κερ­δί­ζει το βάρος που έχασε όταν θήλαζε τα μικρά της.
Έγκυες κου­νέ­λες. Οι έγκυες κου­νέ­λες δεν πρέ­πει να παχαί­νουν πολύ. Μην τους δίνετε περισ­σό­τερα από 80 με 115 γραμ­μά­ρια τρο­φής σε κόκ­κους τη μέρα. Αν όμως η χορ­το­νομή που τους χορη­γείτε είναι καλής ποιό­τη­τας, τότε η ποσό­τητα των pellets που τρώνε μπο­ρεί να μειω­θεί σε 45 με 60 γραμ­μά­ρια τη μέρα.
Κου­νέ­λια σε ανά­πτυξη. Τα κου­νέ­λια που βρί­σκο­νται στην ανά­πτυξη πρέ­πει να έχουν όσα pellets και όση χορ­το­νομή θέλουν. Όπως και στην περί­πτωση της θηλά­ζου­σας κου­νέ­λας, αν η χορ­το­νομή είναι κακής ποιό­τη­τας, τότε πρέ­πει να τους δίνουμε περισ­σό­τερα pellets. Το καλύ­τερο πρό­γραμμα δια­τρο­φής γι’ αυτά τα ζώα είναι να έχουν συνε­χώς μπρο­στά τους τροφή σε κόκ­κους. Μόνο με χορ­το­νομή δεν μπο­ρείτε να έχετε αρκετά γρή­γορα έτοιμα για κατα­νά­λωση κουνέλια.
Νεα­ροί κού­νε­λοι και νεα­ρές κου­νέ­λες. Είναι ζώα αντι­κα­τά­στα­σης και πρέ­πει να έχουν πλήρη δια­τροφή σε pellets και χορ­το­νομή μέχρι να γίνουν τρεισήμισι-τεσσάρων μηνών. Όταν φτά­σουν σ’ αυτή την ηλι­κία, πρέ­πει να δια­τρέ­φο­νται έτσι ώστε να γίνουν σωστά ανα­πα­ρα­γω­γικά ζώα. Και πάλι αφή­στε τα μάτια και τα χέρια σας να κρί­νουν. Πρέ­πει να θυμό­σα­στε ότι τα ανα­πα­ρα­γω­γικά σας ζώα πρέ­πει να είναι εύσαρκα αλλά όχι πολύ παχιά. Όσο θα μπο­ρείτε να νιώ­θετε στα δάχτυλά σας τα πλευρά τους, τα ζώα σας θα είναι σε καλή κατάσταση.

Μερι­κές προ­τά­σεις δια­τρο­φής για τα κου­νέ­λια σας
Σανός

• Άχυρο δια­θέ­σιμο συνε­χώς για υγιή έντερα και κανο­νικά δόντια.
• Το τρι­φύλλι είναι καλό για τα κου­νε­λά­κια και τα αδύ­νατα ή ηλι­κιω­μένα κουνέλια.
• Μην απο­θη­κεύ­ετε τον σανό σε σφρα­γι­σμένα δοχεία και ελέγ­ξτε για μού­χλα ή έντομα πριν τον δώσετε στα ζώα.

Νερό

• Οι άνθρω­ποι πολ­λές φορές ξεχνάνε πόσο σημα­ντικό είναι το νερό. Τα κου­νέ­λια σας πρέ­πει να έχουν πάντοτε μπρο­στά τους καθαρό νερό.
• Βάλτε το νερό σε πήλινο πιάτο ή μπολ ή σε ανα­πο­δο­γυ­ρι­σμένη μπου­κάλα που δεν έχει βουλώσει.
• Μερικά κου­νέ­λια προ­τι­μούν να πίνουν νερό από ένα βαρύ πήλινο μπολ.

Τροφή σε κόκκους

• Βλέπε παρα­πάνω.

Λαχα­νικά

• Μια κούπα περί­που πλυ­μένα λαχα­νικά τη μέρα,
• Συνη­θί­στε σιγά σιγά τα κου­νέ­λια σας στα λαχα­νικά για να μειώ­σετε την πιθα­νό­τητα διάρροιας.

Κου­νε­λο­κε­ρά­σματα

• Φρούτα σε πολύ μικρές ποσό­τη­τες (περί­που μια κου­τα­λιά της σούπας).
• Απο­φεύ­γετε τα κρά­κερς, τα cereals και τα γλυ­κί­σματα επειδή παχαί­νουν και προ­κα­λούν εντε­ρι­κές διαταραχές.

Μερικά λαχα­νικά και φρούτα ασφαλή για τα κουνέλια

• Άνη­θος
• Αντίδι
• Αχλάδι
• Βασι­λι­κός
• Βατό­μουρα
• Δυό­σμος
• Καρότο
• Κατι­φές
• Λάχανο
• Μαϊ­ντα­νός
• Μάραθο
• Μαρούλι
• Μήλο (χωρίς κουκούτσια)
• Μπα­νάνα
• Μπρό­κολο
• Μαν­τζου­ράνα
• Νερο­κάρ­δαμο
• Πεπόνι
• Ραδίκι
• Ροδά­κινο
• Σέλινο (κοντο­κομ­μένα κομμάτια)
• Σινάπι
• Σπα­νάκι
• Στα­φύλι
• Τρι­φύλλι
• Φρά­ουλα
• Φύλ­λωμα παντζαριού
• Φύλ­λωμα ραπανιού
http://www.kevio.gr